In deze leeftijd verliezen veel kinderen een dierbare om zich heen. Net zoals volwassenen gaan ook kinderen na het meemaken van een overlijden van een dierbare door een rouwproces.
Het rouwproces ziet er voor elke kind anders uit, ieder kind rouwt op zijn eigen, unieke manier. Tijdens het rouwproces zullen er veel verschillende negatieve, maar ook positieve emoties naar boven komen. Je kunt hierbij denken aan emoties als verdriet, boosheid, angst of opluchting.
Voor het rouwproces bij een kind is het erg belangrijk dat verschillende emoties zoals verdriet worden afgewisseld met fijne en positieve emoties waarin het kind even kan genieten van de normale dingen. Het rouwproces is een actief proces dat veel energie kost. Ook wanneer het verdriet minder zal worden, zal het verliezen van een dierbare altijd pijn blijven doen. Ook bij deze leeftijd is er elke keer een nieuwe periode van rouw ervaren. Doordat je kind zich cognitief en sociaal – emotioneel verder ontwikkelt krijgt het verlies een andere betekenis.
Rouw bij een kind van 6-8 jaar.
Een kind van deze leeftijd leert dat de dood definitief is, dit is erg belangrijk voor de rouw. Ze weten nu dat iemand die dood is niet meer terugkomt, maar dat iemand ook echt niet meer terugkomt is gevoelsmatig nog moeilijk te bevatten. Kinderen beseffen de impact van het overlijden nog niet op hun eigen leven en de toekomst. Ikzelf vind het altijd prettig om bij verschillende hulpvragen met prentenboeken te werken, zoals ook bij dit thema. Onderaan de pagina geef ik je enkele tips van prentenboeken die je kunt gebruiken bij rouw -en verliesverwerking.
Vragen over de dood.
Je kunt van kinderen veel vragen verwachten over de dood en ziekte. Vragen zoals ‘’waarom ga je dood’’, ‘’hoe ga je dood’’ of ‘’wat gebeurt er met je als je doodgaat’’ kun je van kinderen verwachten.
Kinderen hebben veel behoefte aan informatie rondom de dood, ziekte, begraven of cremeren. Door de vragen eerlijk te beantwoorden help je kinderen de dood beter te begrijpen. Tot ongeveer 8 jaar is een kind zich nog niet volledig bewust van de gevoelens van andere. Je kunt daarom ook vragen verwachten die sommige volwassenen ongepast vinden.
Emoties.
Je ziet vaak dat kinderen op deze leeftijd na het overlijden van een dierbare last hebben van scheidingsangst. Ze voelen zich slechter, ze zijn drukker of slapen slechter. Ook kan er angst ontstaan dat er iemand anders in de omgeving ook dood zal gaan. De emoties van een kind kunnen snel wisselen.
Een kind zal veel verschillende gevoelens ervaren tijdens het rouwproces maar het uiten ervan is voor elke kind anders. Je kunt kinderen helpen door ze woorden te geven aan hun gevoelens. Speel hier rustig op in, want het ene kind kan bang zijn dat hun gevoelens als kinderachtig worden gezien, het andere kind uit zijn gevoelens niet omdat ze bang zijn iemand anders hiermee pijn te doen. Tijdens het rouwproces kan het een kind enorm helpen wanneer zij hierin betrokken worden. Betrek het kind bij het afscheid nemen en geef het kind, wanneer een kind dit zelf wilt hierin een actieve rol.
Rouw bij een kind van 9-12 jaar.
Bij deze leeftijd weten kinderen al goed dat alle mensen een keer doodgaan. Ze begrijpen meer over de reden waarom iemand doodgaat en het kind kan zich steeds beter uitdrukken in woorden. Toch blijft het praten over gevoelens moeilijk. Het kan dan helpen wanneer een kind zijn gevoelens opschrijft of boeken leest over de dood.
Angst.
Op deze leeftijd zijn veel kinderen bang voor de dood. Ze zijn bang dat henzelf iets overkomt of 1 van de ouders. Ook kan het zijn dat kinderen zich schamen voor hun gevoelens en hebben ze het idee dat ze kinderachtig gevonden worden. Vaak komen de emoties dan op een ander moment naar boven. Bijv. wanneer het naar bed gaat, waardoor het kind gaat liggen piekeren en vervolgens moeilijk in slaap komt. Ook kan het zijn dat kinderen overvallen worden door emoties die het kind zelf ervaart na het verlies van een dierbare. Hierdoor kan een kind ook angstig worden en moeite hebben met emoties toe te laten.
Wat te doen bij rouw en verlies bij kinderen van 6-12 jaar.
- Vaste structuur en routine.
Houdt zoveel mogelijk vast aan de dagelijkse structuur en routine. Laat alles zoveel mogelijk doorgaan want dit geeft het kind houvast, veiligheid en blijft het kind ruimte geven om plezier te beleven. - Troosten en emoties erkennen.
Geef het kind troost en vooral positieve aandacht. Laat het kind merken dat de emoties en gevoelens er mogen zijn. Toon hier begrip voor en geef het kind een extra knuffel. - Vragen eerlijk beantwoorden.
Beantwoord de vragen van het kind eerlijk en draai hier niet om een. Kinderen in deze leeftijd zitten vol met vragen. Dit is meestal tijdelijk, probeer hoe moeilijk dit ook is geduldig en eerlijk te blijven. - Betrek je kind bij het afscheid nemen.
Betrek het kind bij het afscheid nemen door bijv. te vragen wat het kind belangrijk vindt. Vraag aan oudere kinderen of ze ideeën hebben over de uitvaart of het afscheid nemen. Luister hiernaar en neem ze serieus. - Luisteren en emoties benoemen.
Luister goed naar het kind en benoem de emoties. Zo zal een kind zijn eigen emoties en gevoelens beter begrijpen en leren uiten. Vraag regelmatig aan het kind hoe het gaat en geef duidelijk aan dat een kind bij de ouder terecht kan. Wanneer een kind dit lastig vindt, kun je ook op zoek gaan naar iemand van buitenaf, die verder van de situatie afstaat.
Boekentips bij rouw -en verliesverwerking.
 |
 |
 |
Hulp of ondersteuning bij het rouwproces van jouw kind kan erg fijn zijn. Een kindercoach kan hier jullie gezin en/of kind in begeleiden. Kijk eens op de website van Sterrenwijs Kindercoaching voor meer informatie.